يكي از راهكارهايي كه براي ارتباط بين كلانشهرها وشهرهاي حاشيه نشين ارائه ميشود استفاده از قطارهاي حومهاي است. در واقع با راهاندازی قطارهای حومهای و اتصال شهرکهای اقماری به شهرهاي بزرگ بخش زيادي از ترافیک بزرگراهی در شهرهای خود را مهار کردهاند. با سهولت دسترسی به کلانشهرها، انگیزه مهاجرت حومهنشینان به شهرهاي بزرگ کاهش پيدا ميكند و همچنين باعث رونق صنایع و مشاغل در حاشیه کلانشهرها و توسعه اقتصادی آن مناطق ميشود.
با افزايش كلانشهرها و جمعيت اين شهرها توسعه قطارهای حومهای در دستوركار مسئولان ريلي كشور قرار گرفت. البته اين برنامه در حد وعده مانده و با برخی اقدامات نسنجیده، كار آماده سازي اين پروژهها و زیرساختهای آن به تعویق افتاده است. در چند سال گذشته دخالت دادن شرکت مترو در بحث قطارهای حومهای درحالي اتفاق افتاد که نتیجه آن ايجاد اختلاف بین شرکت راه آهن بهعنوان متولی قطارهای حومهای و مترو بهعنوان مدعی جدید این بخش بود که توسعه قطارهای حومهای در سراسر كشور را به تاخیر انداخت.
يكي از كلانشهرهايي كه ايجاد قطار حومهاي در آن اهميت بسيار دارد، تهران است. طبق گفته وزیر راه و شهرسازی حدود ٧میلیون نفر در حومه شهر تهران زندگی میکنند که حجم عمدهای از این افراد برای کار، تحصیل یا دسترسی به ادارات و خدمات گوناگون به صورت روزانه به پایتخت سفر میکنند. حومهنشینان به جز خط متروی تهران- کرج، راه ديگري ندارند و ناگزیرند برای رسیدن به پایتخت به ظرفیت بزرگراهها متوسل شوند. در اين سالها فقط در چند مسیر ازجمله تهران- هشتگرد، تهران -قزوین، تهران- ورامين، مشهد - بینالود و... قطارهای حومهای راهاندازی شده است.
عباس آخوندی با انتقاد از اين مورد مي گويد: بیشتر از ٨٠سال از قدمت حملونقل ریلی در ایران میگذرد و هزاران میلیارد تومان برای آن هزینه شده است اما حملونقل ریلی در بخش مسافری کمتر از ١٠درصد جابهجاییها را انجام ميدهد.
سهم ناچيز قطار حومهاي
در اكثر كشورها پروژه قطار حومهاي اهميت زيادي دارد و دسترسي به كلانشهرها از اين طريق بهاساني انجام ميشود. عضو انجمن مهندسی حملونقل ریلی ایران معتقد است؛ تهران درمقایسه با سایر کلانشهرهای جهان ظرفیت ناچیزی برای تسهیل دسترسی حومهنشینان به پایتخت دارد. این درحالی است که در کشورهای پیشرفته، قطارهای حومهای بین ٢٣ تا ٣٠ درصد ظرفیت حملونقل عمومی را به خود اختصاص دادهاند.
فرهاد بندرچیان از شناسایی بیشتر از ١٠٠ مسیر کشور برای احداث قطار حومهای تا ١٥سال آینده خبر داده و میگويد: به نظر میرسد قطار حومهای مهمترین راهکار تهران برای کاهش بار ترافیک و افزایش تقاضا و مهاجرت به نواحی حومهای و جلوگیری از مهاجرت بیرویه به نقطه مرکزی است. همچنين احداث این قطارها و تسهیل رفتوآمد کارگران به حومه شهر میتواند نقش موثری در انتقال صنایع به خارج از کلانشهر و رونق اقتصادی شهرکهای حاشیهای و افزایش اشتغال در مناطق محروم داشته باشد.
در اين شرايط چند روز پيش مسئولان راه آهن كشور در جريان مراسم انعقاد قرارداد احداث خطوط قطار حومهای اصفهان ـ نجفآباد اعلام كردند كه به زودي سازمان قطارهاي حومهاي تأسيس ميشود.
مدیرعامل شرکت راهآهن از بکارگیری روش جدید سرمایهگذاری مشارکتی دولت و شهرداریها برای ساخت خط آهن حومهای خبر داد و افزود: دولت برنامهریزی کرده در طول برنامه ششم، سازمان قطارهای حومهای را برای توسعه حملونقل حومهای تأسیس کند.
محسن پورسیدآقایی با بیان اینکه حملو نقل ریلی حومهای از گذشته در کشور مورد بیمهری قرار گرفته است، گفت: قطارهای برونشهری توسط راهآهن ساخته شده و توسعهیافته است، همچنین خطوط مترو هم با همکاری شهرداریها و دولت در کلانشهرها توسعهیافته، اما حملونقل ریلی حومه مورد توجه نبوده و در اینباره کاری انجام نشده است.
پروژههاي در دست اجرا
ضرورت راهاندازي قطار حومهاي در اين مدت باعث شده كه چند پروژه بزرگ در كلانشهرها به طور همزمان اجرايي شود. ورامين- تهران جزو اولينها بود و به دنبال ان چند طرح ديگر در دستور كارقرار گرفت. تهران- هشتگرد از امسال راهاندازي شده است و در ادامه نيز به قزوين ميرسد. سعید محمدزاده، معاون فنی و زیربنایی راهآهن از راهاندازی قطار حومهای تهران-گرمسار تاشهریور ۹۵ خبر داد.
طبق گفتهها پروژه راهآهن حومهای نجفآبادـاصفهان 3 ساله اجرا خواهد شد و نجفآباد، خمینی شهر و 5 شهر دیگر را از طریق قطار حومهای به کلانشهر اصفهان وصل میکند. چند روز قبل نيز طی قراردادی با پیمانکار ایرانی ساخت قطار حومه ای گلبهار-مشهد با فاینانس چینی ساخته میشود.
محمدرضا توکلی، مدیرکل حمل و نقل و ترافیک شرکت عمران شهرهای جدید با اشاره به جزئیات ساخت قطار حومهای در شهرهای جدید گفت: قطار حومهای هشتگرد و بهارستان تا دوسال آینده به بهرهبرداری میرسد. همچنين موضوع قطار شهر جدید فولاد شهر به اصفهان، اتصال قطار حومهای شهر جدید سهند به مترو تبریز مطرح است.
با وجود 4 قرار داد جديد با فاینانس خارجي و تامين اعتبار از طريق منابع دولتي انتظار ميرود كه كلانشهرها از مزيت قطار حومه اي بهره ببرند و ديگر مانند سالهاي گذشته اين مسئله در حد حرف و وعده باقي نماند.
لینک خبر