تصاویر/ آلبوم عکاس فرانسوی از سه مقطع تاریخ ایران

«مارک ریبو»، عکاس مشهور فرانسوی که به دلیل عکس‌های مستند و گزارش‌های تصویری گسترده‌اش از حوادث آسیا در جهان شهرت دارد در سن ٩٣ سالگی درگذشت؛ او در سه مقطع به ایران سفر کرده و از وضعیت زندگی و اوضاع سیاسی آن عکاسی کرده است.

 

 مارک ریبو استاد مشهور عکاسی سیاه سفید، طی هفتاد سال عکاسی و پنجاه سال کار حرفه‌ای، شاید بیش از هر کجای دیگر قارۀ آسیا را با چشم دید و در عکس هایش به ثبت رساند. وی در خانواده‌ای پرجمعیت متولد شد که یکی از اشراف‌زادگان فرانسوی به‌ حساب می‌آمدند. پدر وی دیپلماتی مشهور و پدربزرگش یکی از پایه‌گذاران بانک "لینز" بود.

 

«ریبو» در جنگ جهانی دوم به حزب مقاومت فرانسه پیوست و در جنگ شرکت کرد. با پایان جنگ در سن 22 سالگی وارد مدرسه لیون شد. آشنایی وی با عکاسی زمانی آغاز شد که یک دوربین عکاسی کداک از پدرش هدیه گرفت. ریبوی 14 ساله نخستین تجربه‌هایش با عکاسی را از نمایشگاه بین‌المللی هنر و تکنولوژی در زندگی مدرن آغاز کرد.

 

او در سال 1952 وارد پاریس شد و به لطف روابط گسترده برادرش «ژان« به سرعت با عکاسانی چون «هنری کارتیه برسون» (پدر عکاسی خبری مدرن) و رابرت کاپا آشنا شد. این دو عکاس که پایه‌گذار آژانس عکاسی "مگنوم" بودند، از وی دعوت به همکاری کردند و «ریبو» دو سال در این آژانس به عنوان عکاس مشغول به کار شد. 

 

او یکی از نخستین اروپاییانی بود که گزارش‌های مفصلی در بارۀ شکل‌گیری غولی به نام چین کمونیست تهیه کرد. همچنین رپرتاژ گستردۀ او از ژاپن تحت عنوان «زنان ژاپن» که بعداً به صورت کتاب منتشر شد، نه تنها مجموعه‌ای بی‌نظیر از عکس‌های خبری، که گزارشی مردم شناسانه از زندگی ژاپنی‌های پنجاه سال پیش است. عکاسی از زندگی در اتحاد جماهیر شوروی، جنگ ویتنام و اعتراضات ضد جنگ در امریکا سه مجموعه مهم از کارهای ریبو در دهه 60 میلادی به شمار می رود.  

 

عکس‌های این عکاس فرانسوی علاوه بر انتشار در معروف‌ترین مجلات دنیا چون لایف، اشترن، پاری‌ماچ و نشنال جئوگرافیک به صورت مجموعه کتاب نیز منتشر شده است. او یکی از آخرین بازماندگان نسل عکاسان بزرگ سدۀ گذشته بود.

 

ریبو عکاسی از ایران را نیز در کارنامه عکاسی خود دارد؛ او پیش از انقلاب دو بار و همزمان با پیروزی انقلاب یک بار به ایران سفر کرده و از زندگی و وقایع سیاسی جاری عکاسی کرده است. او ابتدا در سال 1334 سپس در سال 1347 و دفعه بعدی ده سال بعد یعنی سال 1357 و اوج وقایع انقلاب اسلامی به کشورمان سفر کرده است. به مناسبت درگذشت این عکاس برجسته نگاهی می اندازیم به عکس هایی که در این سه سفر از ایران برداشته است.